3 วิธีการวางแผนภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ประหยัดภาษีแบบถูกกฎหมาย

แม้จะเป็นค่าใช้จ่ายที่ไม่มีใครหลีกเลี่ยงได้ แต่ทุกคนสามารถ ‘วางแผนประหยัดภาษี’ ที่ถูกต้องตามกฎหมายและนำเงินไปต่อยอดในเป้าหมายที่ต้องการได้ แต่จะเริ่มต้นบริหารจัดการและวางแผนภาษีอย่างไรให้มีประสิทธิภาพและถูกกฎหมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งบุคคลธรรมดาและมนุษย์เงินเดือนที่ไม่มีเวลาในการวางแผนภาษีมากนัก วันนี้ผู้เชี่ยวชาญรับปรึกษาการวางแผนภาษีจาก Money Adwise มีเทคนิคการวางแผนภาษีเงินได้บุคคลธรรมดามาฝากกัน

1. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบภาษีของไทย

การวางแผนภาษี คือ การเตรียมตัวที่จะเสียภาษีอย่างถูกต้อง ซึ่งจะรวมไปถึงการรับสิทธิประโยชน์เพื่อนำมาลดหย่อนภาษี ตลอดจนการวางแผนคำนวณ ‘ค่าใช้จ่าย’ และ ‘เงินได้’ เพื่อลดภาระภาษีอย่างถูกกฎหมาย ไม่เสี่ยงต่อการโดนเบี้ยปรับ หรือ โดนคิดภาษีย้อนหลัง อีกทั้งยังสามารถช่วยให้มีเงินเหลือเพื่อไปต่อยอดในเป้าหมายที่ต้องการอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นการนำไปลงทุนเพื่อสร้างผลตอบแทนต่อ หรือ จะฝากเป็นเงินเก็บในธนาคารก็ตาม

ระบบการเสียภาษีเบื้องต้นของไทย

โครงสร้างภาษีบุคคลธรรมดาของเมืองไทยจะประกอบไปด้วย 3 ปัจจัยหลัก คือ ผู้เสียภาษี ฐานภาษี และอัตราภาษี ซึ่งแต่ละปัจจัยจะมีรายละเอียด ดังนี้

ผู้เสียภาษีหมายถึง ผู้ที่กฎหมายกำหนดให้เสียภาษี ซึ่งจะแบ่งเป็น 2 กรณีหลัก คือ
- ผู้เสียภาษีเงินได้ สำหรับผู้มีเงินได้
- ผู้เสียภาษีมูลค่าเพิ่ม สำหรับผู้ประกอบการ
ฐานภาษีหมายถึง ตัวกำหนดว่าผู้เสียภาษีต้องคำนวณภาษีจากอะไร
- ผู้เสียภาษีเงินได้ คำนวณฐานภาษีจาก ‘รายได้’
- ผู้เสียภาษีมูลค่าเพิ่ม คำนวณฐานภาษีจาก ‘ราคาสินค้าและบริการ’
อัตราภาษีหมายถึง จำนวนภาษีที่บุคคลธรรมดาต้องเสีย โดยคำนวณจากฐานภาษี ซึ่งเป็นไปตามนโยบายของรัฐ ซึ่งสำหรับเมืองไทยจะมีการคำนวณภาษีใน ‘อัตราก้าวหน้า’ หรือ ‘อัตราภาษีแบบขั้นบันได’

ขั้นเงินได้สุทธิตั้งแต่	เงินได้สุทธิจำนวนสูงสุดของขั้น	อัตราภาษี (%)	ภาษีสูงสุดในแต่ละขั้นเงินได้	ภาษีสะสมสูงสุดของขั้น
0 - 150,000	150,000	5	ยกเว้น*	0
เกิน 150,000 - 300,000	150,000	5	7,500	7,500
เกิน 300,000 - 500,000	200,000	10	20,000	27,500
เกิน 500,000 - 750,000	250,000	15	37,500	65,000
เกิน 750,000 - 1,000,000	250,000	20	50,000	115,000
เกิน 1,000,000 - 2,000,000	1,000,000	25	250,000	365,000
เกิน 2,000,000 - 5,000,000	3,000,000	30	900,000	1,265,000
เกิน 5,000,000 บาท ขึ้นไป		35

อ้างอิงข้อมูลจากกรมสรรพากร

2. การวางแผนประหยัดภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาต้องดู ‘ค่าใช้จ่าย’ และ ‘ค่าลดหย่อนภาษี’

จากระบบการเสียภาษีของไทยเบื้องต้นจะเห็นได้ว่า ‘เงินได้’ จะเป็นส่วนสำคัญที่กำหนด ‘ฐานภาษี’ และ ‘ขั้นอัตราการเสียภาษี’ ที่นำมาคำนวณ

อย่างไรก็ดี มนุษย์เงินเดือนหลายคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่ต้องเสียภาษีครั้งแรกมักเข้าใจว่า ภาษีที่ต้องจ่ายในแต่ละปีเป็นการนำรายได้ทั้งหมดมารวมกัน จากนั้นจึงคูณด้วยอัตราภาษีที่กำหนดตามขั้นเงินได้ ซึ่งบางคนอาจรู้สึกตกใจที่คำนวณภาษีที่ต้องเสียได้สูงถึงหลักแสน

แต่ในความเป็นจริงแล้ว ‘เงินได้สุทธิ’ ที่นำมาคำนวณภาษีนั้นจะมีการหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนภาษีออกก่อน ซึ่งภาษีที่ต้องจ่ายจะสามารถคำนวณได้ตามสูตร ดังนี้

ภาษีที่ต้องจ่าย = เงินได้สุทธิ x อัตราภาษี

โดยกำหนดให้ เงินได้สุทธิ = เงินได้ทั้งหมด - ค่าใช้จ่าย - ค่าลดหย่อนภาษี

จากสูตรการคำนวณข้างต้นนี้จะเห็นได้ว่า ‘เงินได้สุทธิ’ นั้นส่งผลต่อ ‘อัตราภาษีที่นำมาคำนวณ’ และ ‘จำนวนภาษีที่ต้องจ่าย’ ดังนั้น หากทำให้ ‘เงินได้สุทธิน้อยลง’ จากการหักลบ ‘ค่าใช้จ่าย’ และ ‘ค่าลดหย่อนภาษี’ ก็จะทำให้ประหยัดภาษีได้มากขึ้น

ดังนั้น เพื่อเป็นการวางแผนภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาให้ถูกต้อง ลองมาทำความเข้าใจถึง 3 องค์ประกอบหลักที่นำมาคำนวณภาษี ดังนี้

1. เงินได้ และ ค่าใช้จ่าย

ค่าใช้จ่ายภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา คือ ค่าใช้จ่ายทางภาษีตามที่กฎหมายกำหนด ถือเป็นต้นทุนในการสร้างรายได้ที่รัฐบาลยอมให้นำมาหักกับเงินได้ แต่จะไม่ใช่ค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน

อ้างอิงจากกรมสรรพากร พระราชกฤษฎีกา (ฉบับที่ 629) พ.ศ. 2560 กำหนดให้แบ่งเงินได้ออกเป็น 8 ประเภท ดังนี้

ประเภทของเงินได้	หักค่าใช้จ่ายได้เท่าไหร่
1. รายได้จากการจ้างแรงงาน เช่น เงินเดือน โบนัส	หักได้ 50% ไม่เกิน 100,000 บาท หากมีเงินได้ทั้งประเภทที่ 1 และ 2 จะต้องนำรายได้ทั้ง 2 ประเภทมารวมกัน และหักได้ไม่เกิน 100,000 บาท
2. รายได้จากหน้าที่ หรือ ตำแหน่งงานที่ทำ เช่น ค่าธรรมเนียม ค่านายหน้า งานพาร์ทไทม์ งานฟรีแลนซ์ที่มีการหัก 3% ณ ที่จ่าย
3. รายได้จากทรัพย์สินทางปัญญา	หักได้ 50% ไม่เกิน 100,000 บาท หรือ จ่ายตามจริง
4. รายได้จากดอกผล ค่าตอบแทน เช่น ดอกเบี้ย กำไรจากการลงทุน* เงินปันผล เครดิตภาษีเงินปันผล	หักค่าใช้จ่ายไม่ได้
5. รายได้จากการให้เช่าทรัพย์สิน การผิดสัญญาเช่าซื้อ การผิดสัญญาซื้อขายเงินผ่อน บ้าน โรงเรือน สิ่งปลูกสร้าง แพ ที่ดินที่ใช้ในการเกษตร ที่ดินที่มิได้ใช้ในการเกษตร ยานพาหนะ ทรัพย์สินอื่น	ตามจริงหรืออัตราเหมา 30% 20% 15% 30% 10%
6. รายได้จากวิชาชีพอิสระ เช่น ประกอบโรคศิลป์ กฎหมาย วิศวกรรม สถาปัตยกรรม บัญชี รวมถึงประณีตศิลปกรรม	หักตามจริงตามวิชาชีพ หรือ หักค่าใช้จ่ายแบบเหมา 60% 30%
7. รายได้จากการรับเหมาพร้อมอุปกรณ์และสัมภาระ	หักตามจริงตามประเภทของทรัพย์สิน หรือ หักค่าใช้จ่ายแบบเหมา 60%
7. รายได้จากการประกอบธุรกิจ หรือ นอกเหนือจากรายได้ประเภท 1 - 7	หักตามจริงตามประเภทของทรัพย์สิน หรือ หักค่าใช้จ่ายแบบเหมา 40% หรือ 60%

อ้างอิงข้อมูลจากกรมสรรพากร

2. ค่าลดหย่อนภาษี

หลายคนอาจเข้าใจว่า การยิ่งหารายได้หลายช่องทาง ยิ่งทำให้มีโอกาสได้หักค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้น แต่ในความเป็นจริงแล้ว แม้จะหักค่าใช้จ่ายได้มากขึ้น แต่ในทางปฏิบัติแล้ว การยิ่งหารายได้หลายช่องทางก็เท่ากับการมีเงินได้เพิ่มขึ้น ซึ่งสุดท้ายเมื่อนำมาคำนวณแล้วก็อาจเสียภาษีมากขึ้นได้เช่นกัน

ดังนั้น นอกจากค่าใช้จ่ายที่นำมาหักเงินได้แล้ว ‘ค่าลดหย่อนภาษี’ ก็เป็นปัจจัยสำคัญที่นำมาหักเงินได้และช่วยประหยัดภาษีได้อย่างมีประสิทธิภาพเช่นกัน โดยค่าลดหย่อนภาษีจะประกอบไปด้วย 5 กลุ่มหลัก ดังนี้

ค่าลดหย่อนภาษี	ลดหย่อนได้เท่าไหร่บ้าง?
1. ค่าลดหย่อนส่วนตัวและครอบครัว	ค่าลดหย่อนส่วนตัว ลดหย่อนได้ 60,000 บาท โดยไม่มีเงื่อนไข ค่าลดหย่อนคู่สมรส ลดหย่อนได้ 60,000 บาท สำหรับคู่สมรสที่จดทะเบียนสมรสถูกต้องตามกฎหมาย และคู่สมรสจะต้องไม่มีรายได้ในปีภาษีนั้น ค่าลดหย่อนฝากครรภ์และคลอดบุตร ที่จ่ายให้กับสถานพยาบาลของรัฐหรือเอกชน ลดหย่อนได้ไม่เกิน 60,000 บาท สามีสามารถลดหย่อนภาษีในกรณีที่ภรรยาไม่มีเงินได้ เอกสารที่ใช้สำหรับการลดหย่อนภาษีคือ ใบเสร็จรับเงินและใบรับรองแพทย์จากสถานพยาบาล ค่าลดหย่อนภาษีบุตร ลดหย่อนได้คนละ 30,000 บาท ต้องเป็นบุตรตามกฎหมาย หรือ บุตรบุญธรรมตามกฎหมายกำหนด ในกรณีบุตรคนที่ 2 ที่เกิดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561 เป็นต้นไป ลดหย่อนได้คนละ 60,000 บาท กรณีเลี้ยงดูบิดามารดาของตนเอง ลดหย่อนได้คนละ 30,000 บาท ไม่เกิน 2 คน ต้องไม่ใช่พ่อแม่บุญธรรม กรณีเลี้ยงดูบิดามารดาของคู่สมรส ลดหย่อนได้คนละ 30,000 บาท ไม่เกิน 2 คน ต้องไม่ใช่พ่อแม่บุญธรรมของคู่สมรส และคู่สมรสไม่มีรายได้ตลอดปีภาษีนั้น ค่าอุปการะเลี้ยงดูคนพิการ หรือคนทุพพลภาพ ลดหย่อนได้คนละ 60,000 บาท ต้องมีเอกสารรับรองและบัตรคนพิการ
2. ค่าลดหย่อนการออมและการลงทุน รวมกับสิทธิลดหย่อนเพื่อการเกษียณอายุอื่น ๆ แล้วต้องไม่เกิน 500,000 บาท	กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ กองทุนบำเหน็จบำนาญราชการ (กบข.) รวมไปถึงกองทุนสงเคราะห์ครูโรงเรียนเอกชนลดหย่อนภาษีได้ 15% ของเงินได้ กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF) และ กองทุนรวมเพื่อการออม (SSF)ลดหย่อนภาษีได้ 30% ของเงินได้ ไม่เกิน 200,000 บาท กองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.)ลดหย่อนภาษีได้ตามที่จ่ายจริงสูงสุดไม่เกิน 13,200 บาท
3. ค่าลดหย่อนจากเบี้ยประกัน	เบี้ยประกันสุขภาพหักค่าลดหย่อนตามจริง ไม่เกิน 25,000 บาท และเมื่อรวมกับประกันชีวิตและประกันแบบสะสมทรัพย์ ต้องไม่เกิน 100,000 บาท เบี้ยประกันชีวิต ประกันแบบสะสมทรัพย์ และเงินฝากแบบมีประกันชีวิตลดหย่อนภาษีได้สูงสุดไม่เกิน 100,000 บาท เบี้ยประกันชีวิตแบบบำนาญลดหย่อนภาษีได้ 15% ของเงินได้ สูงสุดไม่เกิน 200,000 บาทต่อปี เงินประกันสังคมลดหย่อนภาษีได้เท่าที่จ่ายจริง สูงสุดไม่เกิน 9,000 บาท
4. ค่าลดหย่อนเงินบริจาค	เงินบริจาคพรรคการเมือง ลดหย่อนสูงสุดไม่เกิน 10,000 บาท เงินบริจาคทั่วไป ลดหย่อนภาษีได้ไม่เกิน 10% เงินบริจาคเพื่อสนับสนุนการศึกษา กีฬา พัฒนาสังคม ประโยชน์สาธารณะและสถานพยาบาลของรัฐ ลดหย่อนได้ 2 เท่าของเงินบริจาคจริง สูงสุดไม่เกิน 100,000 บาท
5. ค่าลดหย่อนตามนโยบายรัฐบาล	เช่น โครงการช้อปดีมีคืน ดอกเบี้ยบ้าน และโครงการบ้านหลังแรก

อ้างอิงข้อมูลจาก กรมสรรพากร

3. รู้จักวิธีบริหารเงินได้ที่ถูกต้อง

รู้หรือไม่? หากหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนภาษีแล้ว แต่เงินได้สุทธิยังอยู่ในระดับที่สูงอยู่ ทุกคนยังสามารถบริหารจัดการเงินได้ เพื่อวางแผนประหยัดภาษีได้เช่นกัน ซึ่งสำหรับบุคคลทั่วไปจะสามารถทำได้ 3 วิธี คือ

1. แปลงประเภทเงินได้

การเปลี่ยนประเภทเงินได้จากประเภทที่ 1 และ 2 มาเป็นเงินได้ประเภท 3 5 6 7 และ 8 เพื่อปรับเป็นการหักค่าใช้จ่ายแบบเหมา เช่น เปลี่ยนจากการทำงานเพื่อรับเงินเดือนมาเป็นหุ้นส่วนธุรกิจ หรือ เปิดธุรกิจลูกภายใต้บริษัทที่เคยทำงานอยู่เดิม

2. แตกหน่วยภาษี

การจัดตั้งห้างหุ้นส่วนสามัญ หรือ คณะบุคคลที่ไม่ใช่นิติบุคคล เช่น นาย A ทำธุรกิจกับนาย B ซึ่งเป็นมนุษย์เงินเดือนทั้งคู่ จากนั้นจัดตั้งเป็นธุรกิจที่ไม่ใช่นิติบุคคลขึ้นมา เท่ากับว่า นาย A และ นาย B จะเสียภาษีกับเงินเดือนตัวเองเท่านั้น ส่วนรายได้จากธุรกิจจะเสียภาษีในนามคณะบุคคล

3. กระจายการรับเงิน

กระจายรับรายได้หลายงวด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการแบ่งรับเงินหลายปีภาษี อาจทำให้มีการคำนวณเงินได้สุทธิน้อยลง ส่งผลให้มีการคิดอัตราภาษีที่น้อยลงได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการตกลงกันของนายจ้างและลูกจ้าง

ทั้งหมดที่นำมาฝากนี้เป็นเพียงวิธีบริหารจัดการภาษีเบื้องต้นเท่านั้น ซึ่งการบริหารภาษีของบุคคลอาจมีรายละเอียดและเงื่อนไขที่แตกต่างกันออกไป สำหรับใครที่ต้องการวางแผนประหยัดภาษีที่ถูกต้องตามกฎหมายเพื่อนำเงินไปต่อยอดได้ในด้านอื่น บริษัทให้คำปรึกษาการลดหย่อนภาษี Money Adwise มาพร้อมกับผู้เชี่ยวชาญรับปรึกษาการวางแผนภาษีที่ถูกต้อง มั่นใจด้วยประสบการณ์มากกว่า 1,000+ เคส นัดปรึกษาครั้งแรกฟรี